Krijg je spontaan flashbacks naar die helse wiskundetoetsen in het 6e middelbaar als je bovenstaande grafiek ziet? Je bent niet alleen, want deze lichtverdelingscurves of Light Distribution Curves blijven voor heel wat mensen een bron van hoofdpijn. Gelukkig kan je steeds op dmlights rekenen. In dit artikel proberen we deze diagrammen zo eenvoudig mogelijk uit te leggen.
Wat is een lichtverdelingscurve of Light Distribution Curve?
Zoals de naam al doet vermoeden, is een lichtverdelingscurve een visuele weergave van de lichtverspreiding van een lamp. Het probeert een 3-dimensionaal gegeven (de lichtverspreiding van een lamp of armatuur in een ruimte) te vertalen naar een 2-dimensionaal medium (een blad papier of een computerscherm).
Een lichtverdelingscurve lezen
Op het eerste zicht ziet een lichtverdelingscurve er erg complex uit. Maar schijn bedriegt, want het is (relatief) eenvoudig te interpreteren van zodra je de verschillende onderdelen kent.
Symmetrische lichtverdeling
Laten we starten in het midden van het diagram (zie figuur hieronder). Hier bevindt zich de lamp. Vanuit dit middelpunt vertrekken (meestal) twee lijnen; een volle lijn en een stippellijn. Deze lijnen tonen de lichtverspreiding- en intensiteit vanuit verschillende hoeken.
De volle lijn toont het vooraanzicht (C0/180), de stippellijn het zijaanzicht (C90/270). Bij de meeste lampen volgen beide lijnen ongeveer dezelfde vorm. Ook in het voorbeeld hieronder liggen beide curves op elkaar. In de 3D-weergave zie je hoe dit komt. Zowel in voor- als in zijaanzicht is de lichtverdeling identiek. Beide beide curves overlappen elkaar dus in het diagram aan de rechterkant, de stippellijn is daardoor niet zichtbaar.
Asymmetrische lichtverdeling
Bij een langwerpige hanglamp met twee aparte TL-lampen zoals in het voorbeeld hieronder, zullen de twee lijnen daarentegen een verschillende vorm hebben.
We illustreren het aan de hand van het voorbeeldje hieronder. Als we recht op het armatuur kijken, m.a.w. als we ons evenwijdig zetten met de 0-180° as, zien we dat de opwaartse lichtbundel er bolvormig uitziet (rechtsboven). De neerwaartse lichtbundel daarentegen wordt door de ingebouwde reflector opgesplitst in twee bolvormige vlakken. In het centrale punt wordt het licht namelijk tegengehouden door de reflector.
Als we het armatuur vervolgens vanaf de zijkant bekijken, we zetten ons evenwijdig met de 90-270° as, zien we zowel op- als neerwaarts een een bolvormig vlak. Dit betekent dat het armatuur het licht gelijkmatig verdeelt. Het is niet zo dat het een platte, uitgestrekte curve wordt doordat het een langwerpig armatuur is. De lichtverdeling wordt gemeten vanuit het centrale punt van het armatuur.
PS: soms zijn er drie of vier lijnen zichtbaar, bijvoorbeeld op 0°, 30°, 60° en 90°. Hierdoor kan men nog meer detail (helemaal rondom de lamp) tonen. Om een duidelijk onderscheid te kunnen maken, krijgt elk perspectief een andere kleur.
Up- en/of downlighter
De lijnen van de curve tonen aan naar waar het licht verspreid wordt. Ligt de curve volledig onder de 90° graden as? Dan is het een downlighter, en schijnt de lamp enkel naar beneden. Bij een lamp die op- en neerwaarts licht geeft, zoals het voorbeeld hierboven, ligt de curve zowel boven als onder de 90° as.
Lichtintensiteit aflezen
Daarnaast kunnen we de lichtintensiteit op verschillende hoeken waarin de lamp schijnt, aflezen. Dit wordt steeds gemeten vanuit het middelpunt van de lichtbron. De lichtintensiteit wordt uitgedrukt in Candela (cd) en is in het diagram af te lezen op de cirkels. Hoe groter de cirkel, hoe hoger de candela. Aan de hand van onderstaand voorbeeldje wordt het wellicht duidelijker.
Punt A uit het diagram hieronder vertelt ons dat je op 30° een lichtintensiteit van 400 candela hebt. Op punt B zit je op een hoek van 20° en meten we 800 candela.
Extra voorbeeldjes
Om ervoor te zorgen dat jullie écht mee zijn, behandelen we hieronder nog enkele voorbeeldjes.
DeltaLight Reo
Bij de DeltaLight Reo liggen de twee curves van voor- en zijaanzicht recht op elkaar. De lichtbundel is gelijk, ongeacht de richting van waaruit je kijkt. De spot geeft een normale neerwaartse lichtbundel af.
Flos Glo-Ball
De Flos Glo-ball is een bolvormige hanglamp die op- en neerwaarts licht geeft. Dit zien we terug in het diagram, de curve gaat zowel boven als onder de 90° as. Wederom liggen de twee curves op elkaar, de Glo-Ball is volledig symmetrisch qua vorm en lichtverdeling.
Modular Lighting Duell
De Modular Lighting Duell heeft een ietwat speciale lichtverdelingscurve. Als we recht op de wandlamp kijken spotten we een op- en neerwaarste lichtbundel, die vlak boven en onder het armatuur een kleine inkeping vertoond om vervolgens verder uit te deinen. In de curve zien we dit op de volle rode lijn, die vertoont een soort pijlvorm.
De rode stippellijn toont ons de lichtverdeling, gezien vanaf de zijkant. Die lichtbundel deint uit wat zorgt voor een mooi lichtvlak op de wand. De onderste en bovenste curves zijn telkens gelijk, hetgeen wil zeggen dat de Duell wandlamp op- en neerwaarts dezelfde lichtverdeling heeft.
Flos Miss K
De Flos Miss K tafellamp heeft een symmetrische vorm, en de lichtverdeling ziet er vanuit elke hoek hetzelfde uit. De curves liggen dan ook pal op elkaar. We zien dat de lichtbundel zowel op- als neerwaarts opgesplitst wordt in twee afgescheiden vlakken. De neerwaartse opsplitsing komt door het feit dat de lichtbron zich bovenop de steel bevindt, de lamp kan recht onder zich dus geen licht schijnen. Vandaar de inkeping in het midden.
Flos Gatto
Afsluiten doen we met een toch wel suggestieve curve. De Flos Gatto tafellamp heeft een symmetrische lichtverdeling, beide curves liggen wederom op elkaar. De lamp geeft op- en neerwaarts licht af. Bovenaan heeft de Gatto wandlamp een ronde opening, hetgeen zorgt voor de opwaartse uitstulping in de curve.
Het nut van deze lichtverdelingscurves
Deze lichtverdelingscurves zijn van onschatbare waarde bij het maken van een lichtplan. Het laat designers toe om de juiste verlichting te kiezen voor de juiste kamer en toepassing.
Stel dat men een lichtplan maakt voor een kantoorgebouw. Men heeft een open kantoorruimte waar verschillende bureaus naast elkaar staan, zoals onderstaande foto:
Bron: Home-designing.com
Als men weet hoeveel licht elke werkplek nodig heeft (voor de hoogste productiviteit), dan kan men op basis van de lichtverdelingscurve makkelijk de juiste lampen selecteren en de ideale spreiding voor alle lampen kiezen. Heb je toch nog vragen? Aarzel dan niet en contacteer onze verlichtingsexperts.